مقدمه برنامه ریزی نظام آموزشی شامل آموزش مستمرضمنی،آموزش رسمی وآموزش غیررسمی که
درذیل بیان شده آموزش مستمرضمنی:این نوع آموزش به هرآنچه که انسان درطول عمر،به گونه ای
سازمان نیافته ونامنظم درزمینه های دانش،توانش وبینش فرا می گیرداتلاق می گرددآموزش مستمر
ضمنی ازطریق تجربیات شخصی روزمره باتوجه به محیطی که فرددرآن رشدمییابدوکاروزندگی می کند
به دست میآبدمانندمحیط خانه وخانواده،محیط کار،آموزش رسمی:این آموزش ازکودکستان آغاز شده
وتاآموزش عالی ادامه مییابداین نوع آموزش سازمان یافته است ودارای ساختاری مشخص می باشدواز
سلسله مراتب منظمی پیروی می کندآموزش غیررسمی: این آموزش به هرنوع فعالیت آموزشی وکار
آموزی اتلاق می شودکه سازمان یافته است ولی درخارج ازنظام آموزشی رسمی تحقق می پذیرد.
توسعه:فرایندی هدف داراست که به وسیله انسان آغازمی گردد وهدف آن بهبودبخشیدن به شرایط
زیستی کلیه است که دریک جامعه زندگی می کنند.توسعه فرایندی مداوم است.رشد:عبارت است
ازتغییرات کمی درطول زمان و جنبه هایی ازتوسعه که قابل رؤیت است وقابل اندازه گیری نیزاست،تولید
ناخالص ملی ودرآمدسرانه،تولیدناخالص ملی فقط جنبه های کمی توسعه یا ارزش افزوده ورشداقتصادی
را اندازه می گیرد.توزیع درآمدکه یک جنبه ازعدالت اجتماعی رامشخص می کندبرای اندازه گیزی توسعه
ازشاخصهای اجتماعی قتصادی نیزاستفاده می گردد.
نظام آموزشی: یک مجموعه پیچیده است که درآن اجزاء متشکله وزیرنظامهابه گونه ای سازمان یافته
است تادراثرتعامل مداوم هدفهای ازپیش تعیین شده راتحقق بخشد.نظام آموزشی نظامی پویاوپیوسته
درحال تحول.دراین نظام،اولا، انسان نه تنهاماده اولیه محسوب می شودبلکه استفاده کننده ازمحصول
این نظام ومجری فعالیت های آن نیزمی باشند.نظام آموزشی باپویایی خودمی توانددرآرمانهای افراد،
انتظارات گروههاونهادهای اجتماعی نیزنحول ایجادنماید.ثانیایک نظام آموزشی ازجنبه های ذیل درحال
رشداست ازنظرکمی:مانند:افزایش جمعیت،افزایش عرضه وتقاضابرای آموزش.ازنظرکیفی:افزایش کیفیت
کیفیت زندگی و بهبودی شرایط زیستی ومعنوی افراد جامعه واکنون فرایندبرنامه ریزی آموزشی
فرایند برنامه ریزی آموزشی
برنامه ریزی آموزشی:عبارت است ازکاربردروشهای تحلیلی درموردهریک ازاجزاء نظام آموزشی و
هدف آن استقرار یک نظام آموزشی کارآمداست. فعالیتهای برنامه ریزی آموزشی عبارتنداز: 1-گردآوری
اطلاعات در باربارهُ نظام اموزشی2 -تشخیص منابع آموزشی مانند:بودجه معلمان،بناهای آموزشی،
کتابهای درسی،موادکمک آموزشی3-برنامه ریزآموزشی بایددرصددپیگیری مؤثراجرای تصمیمات باشدو
اطلاعات مربوط به اجرای تصمیمات را به سطوح تصمیم گیری گرارش می کند4--برنامه ریزی آموزشی
قسمتی ازامورمدیریت راانجام میدهد5-برنامه ریزآموزشی سازماندهی طرحهای وسیعی رادرزمینه های
آموزشی انجام میدهدچارچوب ساختارنظام برنامه ریزی دریک کشوررامی توان به شرح زیرخلاصه
نمود 1-شورای ملی برنامه ریزی که بامراجعه به افکارعمومی وحمایت آنها هدف های کلی توسعه
کشورراترسیم می نماید2-ستادهای برنامه ریزی درسطح کشوریادرسطح استان،که فعالیتهای مربوط به
تحقق یافتن هدفهای کلی رادرچهارچوب هدفهای عملیاتی مشخص میکنند.3- واحدهای برنامه ریزی
وزارتخانه هاکه مسئولیت اجرای طرحهاوتحقق بخشیدن به هدفهای توسعه کشوررادارند.
گردآوری اطلاعات برای برنامه ریزی:پایگاه اطلاعاتی(داده ها):
1-پایگاه اطلاعاتی بایدکامل باشد2-پایگاه اطلاعاتی بایدنظام یافته باشد-برای استقرارپایگاه اطلاعاتی
به نیرونیازاست1-درجمع آوری داده هایافتن کسانیکه منابع اطلاعاتی معتبردراختیاردارند2-چگونگی
دریافت اطلاعات زمینه های تشخیص عوامل درونی نظام آموزشی:1--برنامه ریزی آموزشی برای تشخیص وضع
موجود2-کارایی درونی سطوح مختلف نظام آموزشی3-پیگیری دانش آموزان درطول دوران تحصیلی وپس
ازآن4-منابع مالی5-هزینه های آموزشی6-مسأله برابری دربرخورداری ازآموزش7- ساختارنظام آموزشی
زمینه های تشخیص عوامل برونی نظام آموزشی:1-عوامل مربوط به جمعیت شناسی 2-
عوامل اجتماعی-اقتصادی3-عوامل ی4-میزان کارایی برونی نظام آموزشی5-نیازهای آموزشی
ابزارتشخیص:1-محاسبهُ نرخهاالف-نرخ ثبت نام:جریان وروددانش آموزان به نظام آموزشی ب-نرخهای
ارتقاء،مردودی،وافت تحصیلی، ج-نرخ گذر:عبوردانش آموزان ازیک دوره آموزشی به دورهُ بالاتر2- محاسبه
نسبتها:مانند:نسبت معلم به دانش آموز3-تجزیه و تحلیل یک گروه سنی4-محاسبه نابرابریها5-تجزیه و
تحلیل وضعیت کارکنان(آموز شی،غیرآموزشی)وامکانات درنظام آموزشی6-تجزیه تحلیل مالی:الف-منابع
مالی نظام آموزشی شامل1)منا بع عمومی2)منابع خصوصی3)جامعه زیرپوشش نظام آموزشی4-
درآمدهای جنبی مدرسه وجامعه محلی 5- دریافت کمک مالی ازدیگرنهادها ب- هزینه های آموزشی
شامل:1)هزینه های سرمایه ای2- هزینه های جاری ج- هزینه سطوح مختلف آموزشی برحسب نوع
آموزش د-هزینه سرانه.
مراحل تهیه یک برنامه:1-تشخیص وضعیت گذشته وحال2-ارزیابی نیازها وتدوین هدفها 3-تعییین
منابع(انسانی،کالبدی،مالی)برای تحقق هدفها4 - مقابله نیازهاومنابع -برای تدوین هدف های برنامه
آموزشی کشورازدوروش استفاده می کنند.
1- روش مبتنی برتقاضای اجتماعی،فرهنگی:
برای حذف نابرابریهای اجتماعی به کارمی رودو دو نوع هدف داردالف-هدفهای کمی ب-هدفهای کیفی
2-روش مبتنی برتقاضابرای نیروی انسانی:که برجنبه های اقتصادی تکیه داردوهدف آن پیش
بینی نیروی کار برحسب مشاغل ومهارتهااست و شامل : الف-بررسی وضعیت موجود درسال پایه ب-
ب-پیش بینی نیروی انسانی مورد نیاز ج- ارزیابی نیروی کار برحسب مشاغل د-تبدیل نیازهای نیروی
انسانی به نیازهای کارآموزی ه-محاسبه نیروی انسانی ناشی ازبازنشستگی وغیره
تعیین منابع موردنیازبرنامه آموزشی کشور:1-منابع آموزشی1)معلمان وتربیت معلم2)امکانات
2-منابع مالی
اجرای برنامه ریزی آموزشی وارزیابی آن : شامل:1- ارتباط بین برنامه ریزی و اجرا2 -هماهنگ
ساختن آموزش بخش دولتی وخصوصی 3-هماهنگ سازی کمکهای ملی 4-مشارکت مردم
نظارت بر:1-امورمالی 2-کارکنان 3-ساختمان مدارس
ارزیابی برنامه:شامل:الف-ارزیابی کارایی درونی شامل:1-هرم آموزشی2-عقب افتادگی 3-کارایی
کمی4-کارایی ظاهری5-کارایی واقعی6-کارایی کیفی7-محتوی وروشها8-تربیت معلم9-هزینه ها
ب-ارزیابی کارایی برونی شامل:1-ارزیابی اقتصادی 2-ارزیابی اجتماعی 3-ارزیابی فرهنگی4 -ارزیابی
کمکهای بین المللی مانندبورس تحصیلی.
اصلاح وتجدیدنظردربرنامه
نتیجه گیری:
تهیه برنامه،اجرا،نظارت،ارزیابی واصلاح برنامه آموزشی کشورفرایندی است که پیوسته موردنظراست
منبع : گروه مشاوران یونسکو.(1393).فرایند برنامه ریزی آموزشی.ترجمه:فریده مشایخ،تهران:نشرمدرسه.
اصفهانی استاد ارجمند:بختیاری تاریخ :98/3/10
برنامه ریزی استراتزیک درنظام آموزشی
برنامه ریزی براساس یافته های ارزیابی
,آموزشی ,برنامه ,نظام ,ریزی ,های , ,برنامه ریزی ,نظام آموزشی ,ریزی آموزشی ,هزینه های
درباره این سایت